Θα βάψουμε, θα τσουγκρίσουμε, θα ευχηθούμε! Κόκκινα αυγά για την Πασχαλιά αιώνες τώρα! Γιατί απ΄ όλα τα έθιμα των ημερών, αυτό των κόκκινων αυγών είναι το πιο χαρακτηριστικό.
Σύμβολο της Ανάστασης το αυγό, παρ΄ ό,τι ερμητικά κλειστό, κρύβει μέσα του την αναγέννηση της φύσης και του ανθρώπου. ΄Εχει τη βαθύτερη έννοια, που πηγάζει από τις αντιλήψεις των αρχαίων λαών περί του αυγού ως εικόνας του κόσμου και συμβόλου της ζωής και της δημιουργίας. Και για τον Χριστιανισμό συμβολίζει τον τάφο του Χριστού μέσα από τον οποίο εξήλθε, όταν αναστήθηκε.
Κόκκινα κατά την ελληνική παράδοση βάφονται τα αυγά, την Μεγάλη Πέμπτη, για να τιμηθεί το αίμα του Χριστού που είναι στον σταυρό. Αν και κατά τους ερευνητές η αφετηρία του εθίμου βρίσκεται στην Αίγυπτο όπου οι Ιουδαίοι έβαψαν με το αίμα των προβάτων τις πόρτες των σπιτιών τους, για να αποφύγουν την καταστροφή τους από τον εξολοθρευτή άγγελο. Έθιμο που διατηρούνταν κατά τα παλαιότερα χρόνια στην Κέρκυρα, όταν με το αίμα των αρνιών που είχαν σφαγεί, έκαναν οι άνθρωποι σταυρούς στις παραστάδες των σπιτιών τους, ακολουθώντας τη Γραφή: «και λήψονται από του αίματος και θήσουσιν επί των δύο σταθμών και επί την φλιάν εν τοις οίκοις εν οις αν φάγωσιν».
Υπάρχουν όμως και άλλες ιστορίες αν και λιγότερο πειστικές . Όπως ότι ο Αυτοκράτορας της Ρώμης, όταν έμαθε για την Ανάσταση του Χριστού ισχυρίστηκε, πως αυτό είναι τόσο πιθανό όσο το να βαφτούν τα αυγά κόκκινα. Κι ότι η Μαρία η Μαγδαληνή επιβεβαίωσε το μήνυμα της Ανάστασης πηγαίνοντας στον Αυτοκράτορα ένα κόκκινο αυγό. Ένας άλλος μύθος από την Πολωνία λέει, ότι η μητέρα του Χριστού προσπάθησε με ένα καλάθι αυγά να καλοπιάσει τους φρουρούς του γιού της, που βρισκόταν στον σταυρό, αλλά εκείνοι αρνούνταν να την ακούσουν. Τότε τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά και τα έβαψαν κόκκινα.
Όπως και να ΄χει ένα τέλειο δημιούργημα της φύσης είναι το αυγό, γι΄αυτό και δεν είναι περίεργο, που στην πάροδο του χρόνου έχει υπάρξει σύμβολο μυστηρίου, μαγείας και μαντείας από οιωνοσκόπους.
Κι όπως έχει γράψει ο βυζαντινολόγος Φαίδων Κουκουλές «Αν λάβουμε υπόψη ότι οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν το αυγό ιερό αντικείμενο του Ασκληπιού και το μεταχειρίζονταν ως κόσμημα των τάφων, οι Ρωμαίοι όχι μόνο κατά τα επικήδεια δείπνα το χρησιμοποιούσαν, αλλά και στους τάφους το έβαζαν, τότε θα πρέπει να δεχθούμε ότι το σημερινό έθιμο επικρατούσε και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, συνδεδεμένο με δείπνα που γίνονταν κατά τα μνημόσυνα πάνω στους τάφους».
Στη Θράκη μάλιστα παλαιότερα, τη νύχτα του Σαββάτου και πριν το «Χριστός Ανέστη», οι άνθρωποι έβαζαν κόκκινα αυγά στους τάφους των συγγενών τους, το ίδιο και στη Λακωνία, αλλά μετά την νυκτερινή ακολουθία της Ανάστασης.
Αλλά και το τσούγκρισμα των αυγών συνηθιζόταν στο Βυζάντιο, όπως βεβαιώνεται από τις γραπτές πηγές. Οι Χριστιανοί είδαν και στην πράξη αυτή τον συμβολισμό της Αναστάσεως του Χριστού: Όπως από τον αυγό –τάφο ξεπηδά ζωή σπάζοντας το σκληρό του κέλυφος, έτσι και ο Χριστός, η αιωνία ζωή, αφού σπάσει τα δεσμά του επανέρχεται από τον θάνατο στη ζωή.
Το πρώτο αυγό πάντως, που βάφεται σε κάθε σπίτι θεωρείται ότι είναι της Παναγίας και γι΄αυτό δεν το τσουγκρίζουν, αλλά το βάζουν στο εικονοστάσι. Ως τη Μεγάλη Πέμπτη της επόμενης χρονιάς οπότε το φύτευαν στα χωράφια τους για να είναι εύφορα, ή το κρεμούσαν στα μαντριά των ζώων για να είναι γόνιμα.
Κι οι κουλούρες της Λαμπρής όμως, με το κόκκινο αυγό στο κέντρο τους, στο Βυζάντιο έχουν τις ρίζες τους. Όπως κι ένα σωρό άλλα έθιμα. Ανάμεσά τους «το «φιλί της αγάπης», ο ασπασμός της Ανάστασης, για τον οποίο έως και επιγράμματα έχουν γραφτεί.
Καλή Ανάσταση κι από μας!
